گوهری که از صدف کون و مکان ، بیرون

"دین حداقلی است یا حداقلی می خواهیمش؟" عنوان مطلبی است که داریوش میم در ملکوتش سعی در واشکافی آن داشته و البته پس از پارادایمی که از آقای دکتر سروش به عاریت می گیرد, همّ در قبض و بسط ذات اقلی دین مینماید.که این خود البته ازنقطه نظر متولوژیکی تا حدود فراوانی یادآور دفاعیات دینداران ماکسیمال است که این بار در کسوت دفاع از دین مینیمال بیان می گردد.
بیگمان داریوش میم نیز در این باره با من هم رای می باشند که صورت بندی که جناب آقای دکتر سروش از دین حداقلی و دین حد اکثری ارائه نموده اند نه بر اساس گوهر دینِِ ، بلکه بازخورد تاویلات پلورالی است که از دین صورت پذیرفته است.و البته ایشان در مقام داوری به مضار دینداری حداکثری در مکتب شیعی و اهتمام روشنفکران دینداری چون مرحوم بازرگان برای استخراج تمام مفاهیم مدرن از متن دین نیز گریزی داشته اند.
پس موضوع مطرح شده در تقسیم بندی دکتر سروش دینداری حداکثری و حد اقلی است که شق اول آن بنا به گزارش دکتر سروش قرائتی نوین از متن دین می باشد که محصول صد ساله اخیر بوده واساسا چونان گوهر دین قدیم نمی باشد.در حقیقت اقلی و اکثری بودن خصیصه های کمّی است که در تاویلات متنابه مومنان از گوهر دین پدید می آیند.و دین فی نفسه و بخودی خود فارغ از این عرضیات می باشد.چنانچه خود داریوش میم هم در خصوص لفظ اسلام سیاسی از این موضوع غافل نمانده و به روشنی می گوید:
".... لذا در بحث سياسی شدنِ دين و مشخصاً سياسی شدن اسلامِ معاصر (اين تعبير ايراد دارد البته) بايد به روشنی گفت که اين دين نيست که سياسی شده است: متدينين (تعدادشان را هم بايد مشخص کرد و آماری روشن ارايه داد) سياسی شده‌اند. سياسی شدن مسلمان‌ها به معنای سياسی شدن اسلام نيست.."
پس در بیان حداقلی و حد اکثری نیز به صراحت می توان گفت که دین نه حداقلی است و نه حد اکثری ، بلکه این مومنان هستند که از دینداری حداقلی و اکثری بهره می جویند.در اینکه شارع مقدس قصد ننموده اند تا الگوریتمی از باید و نباید های صعب و دشوار را تحت عنوان دین به مومنان خویش تحمیل نمایند من نیز با داریوش میم موافق می باشم اما اینکه این موضوع باعث تغافل ما از "واقعیت" وجودی فقه و نه الزاما "حقیقت " آن گردد ، خود مصداق قبض و بسط تئوریک و تهدید و تحدید دین با یک قرائت رسمی از متن دین می باشد.